Καινοτομία
Η χημική βιομηχανία, κατ’ εξοχήν καινοτόμος κλάδος, για να βελτιώσει τις συνολικές επιδόσεις βιωσιμότητας εντόπισε την ανάγκη για πρωτοποριακές τεχνολογίες, καθώς και για περαιτέρω βελτίωση των υφιστάμενων τεχνολογιών. Για να επιτευχθεί αυτό, είναι απαραίτητες οι επενδύσεις στην Έρευνα και στην Καινοτομία (R&I). Οι επενδύσεις μπορούν να προέλθουν από ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης καινοτομίας, καθώς και από τον ίδιο τον κλάδο, ενθαρρύνοντας όλους τους σχετικούς ενδιαφερόμενους φορείς.
Η R&I είναι ο κινητήριος μοχλός για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου. Επιπλέον, θα επιτρέψει στη βιομηχανία να παρέχει λύσεις για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κοινωνία σε όλη την αλυσίδα αξίας των προϊόντων που παράγει.
Δαπάνες R&I στη χημική βιομηχανία της Ε.Ε.
Οι κεφαλαιουχικές δαπάνες για R&I στη χημική βιομηχανία της Ε.Ε. αυξήθηκαν ετησίως με μέσο όρο 1,7% μεταξύ 2000 και 2020. Το 2020, οι δαπάνες R&I έφθασαν στα 9,4 δισεκατομμύρια ευρώ, το υψηλότερο από το 1991. Ωστόσο, η προστιθέμενη αξία της χημικής βιομηχανίας αυξήθηκε κατά 2,2% ετησίως την ίδια περίοδο, γεγονός που υποδηλώνει ότι υπάρχει σχετική μείωση στις επενδύσεις R&I σε σύγκριση με την προστιθέμενη αξία του κλάδου που δημιουργήθηκε.
Οι μοχλοί για την προώθηση της καινοτομίας του κλάδου είναι:
- Βελτίωση της απόδοσης στα θέματα βιωσιμότητας
- Έρευνα για καινοτόμες τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα και κυκλικής οικονομίας, π.χ.
- Αύξηση της παραγωγής υδρογόνου από ανανεώσιμες πηγές με μια καινοτόμο μεμβράνη
- Εμπνευσμένο από τη φύση: αντιγραφή της φωτοσύνθεσης για την παραγωγή χημικών ουσιών
- Συμμετοχή σε διεθνή & διεταιρικά ερευνητικά έργα
- Αυξημένη συνεργασία σε οικοσυστήματα καινοτομίας
- Ψηφιακός μετασχηματισμός βιομηχανικών διεργασιών και λειτουργιών
- Πρόβλεψη των τάσεων της αναδυόμενης αγοράς και των απαιτήσεων των πελατών
Συμβολή στην Πράσινη Συμφωνία της Ε.Ε.
Το να γίνει η Ευρώπη η πρώτη κλιματικά ουδέτερη ήπειρος στον κόσμο έως το 2050 είναι μια μοναδική ευκαιρία για τον εκσυγχρονισμό της οικονομίας και της κοινωνίας της Ε.Ε. και τον επαναπροσανατολισμό τους προς ένα δίκαιο και βιώσιμο μέλλον.
Η έρευνα και η καινοτομία θα διαδραματίσουν πρωταγωνιστικό ρόλο για την:
- Επιτάχυνση και πλοήγηση στις απαραίτητες μεταβάσεις
- Ανάπτυξη, επίδειξη και αποφυγή κινδύνου λύσεων
- Συμμετοχή των πολιτών στην κοινωνική καινοτομία
Στην Πράσινη Συμφωνία (Green Deal) της Ε.Ε., η R&I θεωρείται η κινητήριος δύναμη του πράσινου μετασχηματισμού και η χημική βιομηχανία κλάδος με ιδιαίτερη βαρύτητα στην επίτευξη των στόχων.
Δαπάνες R&I στην ελληνική χημική βιομηχανία
Στην Ελλάδα η χημική βιομηχανία συγκαταλέγεται στους κλάδους της Μεταποίησης με τις σχετικά υψηλότερες επιχειρηματικές δαπάνες R&D. Οι σχετικές δαπάνες της χημικής βιομηχανίας διαμορφώθηκαν το 2017 σε €24,3 εκ., ποσό που αποτελεί το 8,3% των συνολικών δαπανών R&D της Μεταποίησης και το 2,4% του συνόλου των επιχειρήσεων της χώρας. Με κριτήριο το ύψος των δαπανών R&D, η χημική βιομηχανία βρίσκεται σε υψηλή θέση, με μόνο τους κλάδους φαρμάκου και τροφίμων-ποτών να προηγούνται.
Οι δαπάνες R&D της χημικής βιομηχανίας στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα χαμηλές αν συγκριθούν με τις χώρες με την πιο ανεπτυγμένη χημική βιομηχανία στην Ευρώπη, όπου οι σχετικές δαπάνες κυμάνθηκαν το 2017 από €268 εκ. (Ισπανία) έως €4,0 δισ. (Γερμανία).
Ακόμη και αν ληφθούν υπ’ όψιν οι διαφορές στην ανάπτυξη των οικονομιών -ή ειδικά της χημικής βιομηχανίας, μεταξύ των συγκεκριμένων χωρών– η Γερμανία εξακολουθεί να έχει την πρώτη θέση στην ένταση δαπανών R&D της χημικής βιομηχανίας, είτε η προσαρμογή των δαπανών γίνει με βάση το ΑΕΠ (0,13%), είτε με την προστιθέμενη αξία της χημικής βιομηχανίας (8,16%), ακολουθούμενη από την Ολλανδία. Οι δαπάνες για R&D, προσαρμοσμένες ως προς την προστιθέμενη αξία, είναι στη Γερμανία 4 φορές περισσότερες σε σχέση με την Ελλάδα, ενώ στη Γαλλία και στην Ολλανδία είναι πάνω από 2 φορές περισσότερες.
Η εντεινόμενη εξωστρέφεια της ελληνικής οικονομίας στην οποία ο κλάδος έχει πρωταγωνιστικό ρόλο, η επίτευξη των στόχων της βιωσιμότητας με την ανάγκη ανάπτυξης του ανθρώπινου δυναμικού και τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης, δημιουργούν ένα δυναμικό περιβάλλον για καινοτόμες λύσεις στα θέματα βιωσιμότητας.
