Ενέργεια & Κλίμα

O δρόμος προς την οικονομία χαμηλού άνθρακα (Low-Carbon Economy)

Η διεθνής συμφωνία για το κλίμα στο Παρίσι θέτει στόχους που απαιτούν σκληρή προσπάθεια από όλους τους βιομηχανικούς κλάδους που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. Αυτή η μετάβαση σε κλιματικά ουδέτερη και κυκλική οικονομία απαιτεί συγκεκριμένες δράσεις που επεξεργάζεται η χημική βιομηχανία. Για να μειώσει περαιτέρω τις εκπομπές greenhouse gas (GHG) η χημική βιομηχανία οφείλει να βελτιώσει την ενεργειακή αποδοτικότητα των παραγωγικών διαδικασιών της, να αυξήσει το μερίδιο των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, και των πρώτων υλών χαμηλού άνθρακα. Θα πρέπει να εξοικονομήσει πόρους με παράλληλη μείωση των αποβλήτων με την εφαρμογή της κυκλικής οικονομίας.
Για να περιορισθεί η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από 2°C, κατά προτίμηση 1,5°C, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου πρέπει να μειωθούν παγκοσμίως σε απόλυτες τιμές.

Η συμβολή στην επίτευξη των στόχων του Green Deal

Το CEFIC και τα μέλη του υποστηρίζουν τον φιλόδοξο στόχο η Ευρώπη να καταστεί η πρώτη κλιματικά ήπειρος μέχρι το 2020. Μειώνοντας τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου η βιομηχανία συμβάλλει προς την κατεύθυνση της κλιματικής ουδετερότητας, την καθαρή ενέργεια και τη μηδενική ρύπανση.

Η ενεργειακή ασφάλεια

Η έντονη ανάπτυξη του 2021 σε συνδυασμό με τις γεωπολιτικές εξελίξεις το πρώτο τρίμηνο του 2022 έχουν εκτοξεύσει το ενεργειακό κόστος και ασκούν πίεση όσον αφορά την επάρκεια εφοδιασμού. Η χημική βιομηχανία συμμετέχει στη διαμόρφωση των αποφάσεων για την ενεργειακή ασφάλεια. Η ελληνική χημική βιομηχανία ανέθεσε μελέτη στον ΙΟΒΕ για τις επιπτώσεις του ενεργειακού κόστους στην παραγωγική της δραστηριότητα.

Η εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου από την ευρωπαϊκή χημική βιομηχανία

Η χημική βιομηχανία το διάστημα 1997-2013 πέτυχε μείωση 50% των GHG λόγω των τεχνολογικών εξελίξεων στις παραγωγικές της διαδικασίες. Από το 2013 αυτή η μείωση επιβραδύνθηκε, η χημική βιομηχανία όμως στοχεύει να συνεχίσει πιο έντονα στην κατεύθυνση μείωσης.

Σε απόλυτους αριθμούς οι εκπομπές της χημικής βιομηχανίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναφέρονται στο παρακάτω διάγραμμα.
Total scope 1 – GHG emissions* by the EU27

Ένταση εκπομπής GHG

Οι εκπομπές GHG μειώθηκαν κατά 67% αν και η παραγωγή των χημικών προϊόντων αυξήθηκε κατά 49%, έτσι η ένταση εκπομπών ανά μονάδα παραγωγής μειώθηκε κατά 51%. Αυτό σημαίνει ότι η ανάπτυξη της παραγωγής των χημικών στην Ε.Ε.-27 αποσυνδέθηκε επιτυχώς από τις εκπομπές GHG.

GHG emission intensity of the EU27 chemical industry

Παρατίθενται παραδείγματα τεχνολογικής εξέλιξης στην ευρωπαϊκή χημική βιομηχανία που συνέβαλαν στη μείωση των GHG εκπομπών στην παραγωγή:

  1. Improving technologies to reduce direct GHG emissions in production
    • Salt-filled ponds accumulate and store solar energy for further use
    • Chemical industry-led consortium to buy renewable energy from offshore wind farm
  2. Improving energy-efficiency continuously
    • Upscaling electrocatalysis to repurpose CO2 as raw material
  3. Switching to low-carbon and renewable alternatives for energy and electricity sources
    • Upscaling electrocatalysis to repurpose CO2 as raw material
    • Recycling CO2 to generate renewable methanol
  4. CO2 capture and utilisation
    • Check out companies’ example on chemistry can/circular economy

Η ελληνική χημική βιομηχανία

Η κατανάλωση ενέργειας από την ελληνική χημική βιομηχανία 1990-2018

Τελική κατανάλωση ενέργειας ανά πηγή ενέργειας στη βιομηχανία χημικών και πετροχημικών

  • Το 2018, η κατανάλωση καυσίμων και ηλεκτρικής ενέργειας από τη χημική βιομηχανία στην Ελλάδα, περιλαμβανομένης της βιομηχανίας φαρμάκου, έφτασε στις 130 χιλιάδες τόνους ισοδύναμου πετρελαίου (ΤΙΠ). Αυτό το μέγεθος αντιστοιχεί περίπου στο 5% της κατανάλωσης ενέργειας από τη βιομηχανία στην Ελλάδα το ίδιο έτος, και ήταν κατά 58% χαμηλότερο συγκριτικά με το 1990. Συνεπώς, η κατανάλωση ενέργειας στην εγχώρια χημική βιομηχανία έχει περιοριστεί αρκετά.
  • Με εξαίρεση το φυσικό αέριο, η κατανάλωση των υπόλοιπων πηγών ενέργειας (πετρέλαιο, ηλεκτρική ενέργεια και στερεά καύσιμα) έχει μειωθεί σημαντικά από το 1990. Οι αλλαγές στη σύνθεση της παραγωγής της χημικής βιομηχανίας και η υποκατάσταση μεταξύ των πηγών ενέργειας εξηγούν εν μέρει αυτές τις μεταβολές.

Η ενεργειακή ένταση στη χημική βιομηχανία

  • Η ενεργειακή ένταση της χημικής βιομηχανίας έχει βελτιωθεί δραστικά την περίοδο 1990-2018 και μάλιστα σημαντικά περισσότερο από τον μέσο όρο της Μεταποίησης στην Ελλάδα.
  • Στη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας της χημικής βιομηχανίας έχει συμβάλει σημαντικά η βελτίωση της ενεργειακής της αποδοτικότητας.
  • Ο δείκτης ενεργειακής έντασης της χημικής βιομηχανίας το 2018 εκτιμάται ότι ήταν χαμηλότερος κατά 63% συγκριτικά με το 1990, όταν στο σύνολο της Μεταποίησης μειώθηκε μόνο κατά 19% από το 1990. Η αύξηση της βαρύτητας των βιομηχανικών κλάδων έντασης ενέργειας στην εγχώρια Μεταποίηση εξηγεί ενδεχομένως αυτές τις μεταβολές.

Οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου

  • Οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου της χημικής βιομηχανίας στην Ελλάδα (σε όρους ισοδύναμων εκπομπών CO2) έχουν περιοριστεί σημαντικά συγκριτικά με το 1990 (έτος βάσης στις σχετικές μετρήσεις που διενεργούνται στο πλαίσιο των διεθνών συμφωνιών για την Κλιματική Αλλαγή).
  • Το 2018 βρίσκονταν σε επίπεδα κατά 67% χαμηλότερα συγκριτικά με τις τιμές του έτους βάσης, φθάνοντας στις 974 χιλ. τόνους εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, από 2.931 χιλ. τόνους το 1990. Κομβικό χρονικό σημείο ήταν το 2006, όταν τέθηκε σε εφαρμογή η απαγόρευση της παραγωγής HCFC-22, η οποία οδήγησε σε κατακόρυφη πτώση των συνολικών εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από την εγχώρια χημική βιομηχανία.
  • Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Περιβάλλοντος, οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από τη χημική βιομηχανία στην Ελλάδα προέρχονται τα τελευταία χρόνια κυρίως από το διοξείδιο του άνθρακα (CO2), με σημαντική αύξηση από το 1990 κατά 40%. Αντίστροφη πορεία ακολούθησε το οξείδιο του αζώτου, το οποίο έχει υποχωρήσει κατά 98% από το 1990.
  • Τα τελευταία χρόνια, η παραγωγή αμμωνίας αποτελεί την κύρια πηγή εκπομπών αερίων θερμοκηπίου στην ελληνική χημική βιομηχανία.